Bieszczady

Informacje ogólne

Bieszczady zajmuj najbardziej na południowym-wschodzie wysunięty skrawek Polski. Stanowi one częsć głównego łuku karpackiego i są pierwszym członem Karpat Wschodnich, zaczynających się od doliny Sanu, Osławy, Osławicy i Laborca. W granicach Polski znajduje się jedynie skrajnie zachodnia ich częsć, czyli Bieszczady Zachodnie przechodz±ce ku zachodowi (za Przeł. Łupkowskiej) w Beskid Niski, natomiast ku wschodowi (za Przeł. Użock) w Bieszczady Wschodnie. Po południowej stronie wododziału karpackiego, na Słowacji nosz one nazwę Bukovske Vrchy. Podział turystyczny tych gór kłóci się często z jednostkami fizycznogeograficznymi. Na szczególn± uwagę zasługuje przyroda bieszczadzka.

Klimat Bieszczadów, jest dość zróżnicowany i ściśle wiże się z rzeźba terenu i wysokości n.p.m. WyraĽny jest tu wpływ kontyntntalnych mas powietrza napływających znad Europy Wschodniej i nios±cych niskie temperatury w zimie i wysokie latem. Miesza się ono z suchym powietrzem znad Nizin Węgierskich. średnia temp. roczna wynosi 5 C, w lecie osi±ga ona 16 C a w zimie spada do -5 C. Opady roczne od 800 mm w rejonie Przedgórza Bieszczadzkiego osiągają swe maksimum w rejonie pasm okalających Cisn± i wynosz± tam 1150 mm. Największa ilość opadów przypada na lipiec (140-150 mm). Stosunkowo suche i dogodne do uprawiania turystyki s: styczeń i luty oraz przełomy maja i czerwca oraz sierpnia i wrze¶nia. Pokrywa ¶nieżna zalega w Bieszczadach przez 150-200 dni osiągając grubość w wyższych partiach nawet do 200-300 cm.

Rzeki Bieszczadów

Rzeki Bieszczadów, odprowadzają swe wody do Morza Bałtyckiego, wyjątek stanowi tu dorzecze Strwiża w ok. Ustrzyk Dolnych należ±ce do zlewni Morza Czarnego. Główną rzeką jest San wypływający na wschód od szczytu Piniaszkowy (961 m) w rejonie Przeł. Użockiej. Największymi jego dopływami w rejonie Bieszczadów s: Osława (dł. około 55 km) wypływająca na południowo-zachodnich stokach Matragony; Solinka (45 km) bior±ca swój pocz±tek pod Rosoch i Strybem; Hoczewka (25 km), zwana w swym górnym biegu Jabłonk±, ze Ľródłami w rejonie Wołosania; Wetlina zbierająca wody z Górnej Solinki wypływającej spod Krzemieńca (1221 m) i Małej Rawki (1267 m) i Wetlinki płynącej spod Połóniny Wetlińskiej oraz północnych stoków Działu; Wołosaty wypływający w kotle pomiędzy Krzemieniem, Szerokim Wierchem i Tarnic. W przeważaj±cej mierze rzeki te płyn± dolinami równiległymi do grzbietów podkreślając, zwłaszcza w rejonie Otrytu, Ostrego i Żukowa, rusztowy charakter tych gór. W wielu miejscach tworz± atrakcyjne widokowo przełomy jak np.: San pod Kiczer Sokolick, Czereszenk i przez Pasmo Otrytu; Solinka koło Bukowa oraz powyżej Terki; Górna Solinka pomiędzy a Działem; Wetlina koło Zawoju oraz Prowcza pomiędzy Połoninami Wetlińsk± a Caryńsk.

Podził turystyczny

pasmo graniczne pomiędzy Przeł. Łupkowsk a Przeł. Użock, stanowi±ce wododział karpacki z kulminacjami Okrglika(1100 m), Rabiej Skały (1199 m), Kremenarosa (1221 m), Rozsypańca (1273 m) - gdzie ł±czy się z pasmem połonin - oraz Połoniny Bukowskiej (Kińczyk Bukowski 1251 m); pasmo połonin od Smereka (1222 m) poprzez Połoniny: Wetlińsk (1253 m) i Caryńsk (1297 m), gniazdo Tarnicy (1346 m) do Rozsypańca (1273 m); pasmo Wysokiego Działu z kulminacj Wołosania (1071 m) i rozległym masywem Chryszczatej (997 m) pomiędzy dolinami Osławy, Hoczewki i Solinki; pasmo Łopiennika (1069 m) i Durnej (979 m) zwane też "grzbietem baligrodzkim" rozciągające się pomiędzy dolinami Jabłonki i Solinki. pasma na północ od Sanu (wg geografów Przedgórze Bieszczadzkie) czyli Otryt (Trochaniec 939 m), Ostre (804 m), Żuków (768 m) i Jaworniki (909 m).

Podział fizykogeograficzny

Podziały geograficzne opierają się głównie na koncepcji Mieczysława Klimaszewskiego i Jerzego Kondrackiego.

Wg Klimaszewskiego granica od Przeł. Łupkowskiej kieruje się na wschodzie wzdłuż doliny Smolniczka do Osławy i w górę do Przeł. Szczerbanówka a następnie w dół biegu Solinki do Sanu i do jego Ľródeł pod Przeł. Użock±. Kondracki prowadzi granicę od Przeł. Łupkowskiej dolin± Osławy i od jej ujcia do Sanu w górę tej rzeki pod Przeł. Użock.

Pasma Otrytu, Ostrego i Żukowa zaliczane są więc przez geografów do tzw. Przedgórza Bieszczadzkiego, traktowanego jako częć Gór Sanocko-Turczańskich. Pasma Wysokiego Działu oraz Łopiennika-Durnej Klimaszewski wł±cza do Beskidu Niskiego.